Rechtbank Gelderland
Gemachtigde eiseres erfgename Mrt. I. Mual: mr. W. Blansjaar te NIJMEGEN
Gemachtigde gedaagde stichting Moluks Historisch Museum: mr. G.C. Haulussy te ROTTERDAM
Rechter: mr. M.D.R. Joppe tot oktober 2021 werkzaam als advocaat bij Le Poole Bekema B.V.
In 2022 is er een kort geding geweest over een foto op de omslag van een meer dan 20 jaar geleden uitgebracht boek. Het museum deed een beroep op verjaring en goeder trouw, de rechter heeft de vorderingen van de erfgename destijds afgewezen.
Het onderhavige geschil draait om 55 foto’s die op de website van het museum stonden. Het gevorderde bedrag is hoger dan € 25.000,00 en dan is een advocaat verplicht als je verweer wilt voeren.
"2.1. [eiseres] is de weduwe van de [naam 1] (hierna: de fotograaf). De fotograaf heeft gedurende zijn leven een groot aantal foto’s en dia’s gemaakt van de Molukse gemeenschap in Nederland. De fotograaf is op 18 juli 2014 overleden."
"2.2. Stichting MHM houdt zich bezig met het voor het publiek toegankelijk en bekend maken van de Molukse cultuur in binnen- en buitenland. Stichting MHM heeft gedurende de jaren 1987 tot 2012 een museum geëxploiteerd in Utrecht, genaamd het Moluks Historisch Museum (hierna: het museum). (…) Via deze website is (een deel van) de collectie van het museum digitaal in te zien en Stichting MHM biedt via deze website op aanvraag ook reproducties van allerhande foto’s en dia’s aan tegen betaling."
"2.11. Op 28 juni 2023 is de dagvaarding betekend waarmee deze procedure aanhangig is gemaakt. [eiseres] heeft vastgesteld dat Stichting MHM in totaal 55 foto’s, die zijn gemaakt door de fotograaf, op haar website had gepubliceerd."
"3.1. [eiseres] vordert (…):
B. tot betaling aan [eiseres] van € 198.372,00 aan schadevergoeding, althans een door de rechtbank in goede justitie te bepalen bedrag;
(…)
F. tot publicatie van een rectificatie, in een goed leesbaar lettertype, lettergrootte 12, rood omkaderd zonder begeleidende tekst, zichtbaar gedurende een periode van twee maanden, op de homepage van de url (www.museum-maluku.nl)"
"4.1 (…) Hierbij overweegt de rechtbank dat zij Stichting MHM niet volgt in haar standpunt dat één foto niet kan zijn gemaakt door de fotograaf omdat de fotograaf zelf op de foto staat. kan hij de foto niet zelf hebben gemaakt. De rechtbank volgt Stichting MHM hierin niet, [eiseres] heeft voldoende aannemelijk gemaakt dat die foto wel degelijk door de fotograaf is gemaakt, namelijk met een fotocamera die beschikt over een zelfontspanner. De fotograaf heeft de compositie bedacht, de camera ingesteld en de zelfontspanner geactiveerd;"
Een aanname in voordeel van eiser.
"4.3. In zijn algemeenheid merkt de rechtbank het volgende op. Tijdens de mondelinge behandeling is door de rechtbank aan de orde gesteld dat Stichting MHM haar verweren – kortgezegd – minimalistisch heeft ingekleed. Ter illustratie; de enkele stelling van Stichting MHM dat haar een beroep toekomt op de excepties genoemd in de artikelen 18c en 23 Aw omdat aan alle voorwaarden is voldaan, is onvoldoende. Van Stichting MHM mag worden verwacht dat zij zo’n standpunt concretiseert en preciseert."
Rechter passeert genoemde verweren.
"4.5. (…) heeft Stichting MHM als feit geponeerd dat de fotograaf de foto’s aan haar heeft geschonken. Tijdens de mondelinge behandeling heeft Stichting MHM op vragen van de rechtbank geantwoord dat zij die stelling niet kan onderbouwen. Sterker nog, Stichting MHM heeft erkend dat het aannemelijker is dat de betreffende 55 foto’s in haar bezit zijn gekomen ten gevolge van schenkingen door derden. Bevestiging voor laatstgenoemde lezing vindt de rechtbank in de categorisering die op de eigen website van Stichting MHM beschikbaar is. Bij de foto’s is vermeld dat die behoren tot de collecties: Door de Eeuwen Trouw, PPKM, [naam 5] of [naam 6]."
Triest dat de advocaat een onware stelling poneert waardoor een beroep op goeder trouw niet meer mogelijk is. Een rechtenschending dient verwijtbaar te zijn om als onrechtmatige handeling waarvoor je schadeplichtig bent aangemerkt te worden. Van een ANBI Stichting die met vrijwilligers en donaties werkt kan je niet verwachten dat zij bij aangeleverde foto’s uitgebreid onderzoek doet, bij anoniem uitgegeven foto's is de rechthebbende niet altijd te achterhalen.
"4.12. De rechtbank is van oordeel dat het beroep van Stichting MHM op de onderwijsexceptie niet slaagt. Deze exceptie komt immers enkel toe aan onderwijsinstellingen. Niet gesteld of gebleken is dat Stichting MHM is aan te merken als een onderwijsinstelling in de zin van artikel 16 Aw."
Rechter passeert dit verweer.
"4.13. Stichting MHM stelt dat de fotograaf gedurende zijn leven nimmer heeft verzocht om een financiële vergoeding. Zo’n zeven jaar na zijn overlijden is door [eiseres] voor het eerst verzocht om betaling van een vergoeding."
Interessante vraag is of de overleden fotograaf zou doen wat zijn erfgename nu doet. Juridisch is het antwoord echter irrelevant.
"4.21. De rechtbank overweegt over de schade het volgende. Dat de fotograaf ten tijde van het maken van de foto’s zich als professioneel fotograaf profileerde en heeft beoogd om zijn foto’s commercieel aan te bieden, is de rechtbank niet gebleken. Naar het oordeel van de rechtbank biedt de overgelegde tarievenlijst van de stichting BeeldAnoniem onvoldoende reële aanknopingspunten om tot een redelijke schadeberekening te komen. De rechtbank heeft bij dit oordeel ook de omstandigheid meegewogen dat de fotograaf tijdens zijn leven enkele malen heeft ingestemd met het gebruik door derden van door hem gemaakte foto’s. Hiervoor vroeg hij een financiële vergoeding. Ter zitting is dit punt uitdrukkelijk aan de orde gesteld. Door [eiseres] is benoemd dat zij niet meer weet welke bedragen zijn betaald, maar het ging wel om coulante bedragen. De rechtbank begrijpt deze opmerking aldus, dat het ging om beperkte vergoedingen."
"4.23. De rechtbank zal geen verdere verhoging toekennen vanwege het onvermeld laten van de naam van de fotograaf. De rechtbank oordeelt dat zo’n aanvullende vergoeding zijn grondslag vindt in artikel 25 Aw. De persoonlijkheidsrechten van artikel 25 Aw vererven niet en worden ook niet van rechtswege toegekend aan nabestaanden."
De rechter reduceert de gevorderde schadevergoeding van € 198.372,00 naar € 5.125,00. Van de oorspronkelijk claim blijft nog geen 3% over en dan verwacht je dat ieder zijn eigen proceskosten draagt. Gezien de vele kansloze verweren van de gedaagde partij begrijp ik dat de rechter toch de volledige proceskosten van € 9.946,88 toewijst. Met haar eigen proceskosten erbij opgeteld schat ik dat de stichting meer dan € 25.000,- kwijt is.
Gemachtigde eiseres erfgename Mrt. I. Mual: mr. W. Blansjaar te NIJMEGEN
Gemachtigde gedaagde stichting Moluks Historisch Museum: mr. G.C. Haulussy te ROTTERDAM
Rechter: mr. M.D.R. Joppe tot oktober 2021 werkzaam als advocaat bij Le Poole Bekema B.V.
In 2022 is er een kort geding geweest over een foto op de omslag van een meer dan 20 jaar geleden uitgebracht boek. Het museum deed een beroep op verjaring en goeder trouw, de rechter heeft de vorderingen van de erfgename destijds afgewezen.
Het onderhavige geschil draait om 55 foto’s die op de website van het museum stonden. Het gevorderde bedrag is hoger dan € 25.000,00 en dan is een advocaat verplicht als je verweer wilt voeren.
"2.1. [eiseres] is de weduwe van de [naam 1] (hierna: de fotograaf). De fotograaf heeft gedurende zijn leven een groot aantal foto’s en dia’s gemaakt van de Molukse gemeenschap in Nederland. De fotograaf is op 18 juli 2014 overleden."
"2.2. Stichting MHM houdt zich bezig met het voor het publiek toegankelijk en bekend maken van de Molukse cultuur in binnen- en buitenland. Stichting MHM heeft gedurende de jaren 1987 tot 2012 een museum geëxploiteerd in Utrecht, genaamd het Moluks Historisch Museum (hierna: het museum). (…) Via deze website is (een deel van) de collectie van het museum digitaal in te zien en Stichting MHM biedt via deze website op aanvraag ook reproducties van allerhande foto’s en dia’s aan tegen betaling."
"2.11. Op 28 juni 2023 is de dagvaarding betekend waarmee deze procedure aanhangig is gemaakt. [eiseres] heeft vastgesteld dat Stichting MHM in totaal 55 foto’s, die zijn gemaakt door de fotograaf, op haar website had gepubliceerd."
"3.1. [eiseres] vordert (…):
B. tot betaling aan [eiseres] van € 198.372,00 aan schadevergoeding, althans een door de rechtbank in goede justitie te bepalen bedrag;
(…)
F. tot publicatie van een rectificatie, in een goed leesbaar lettertype, lettergrootte 12, rood omkaderd zonder begeleidende tekst, zichtbaar gedurende een periode van twee maanden, op de homepage van de url (www.museum-maluku.nl)"
"4.1 (…) Hierbij overweegt de rechtbank dat zij Stichting MHM niet volgt in haar standpunt dat één foto niet kan zijn gemaakt door de fotograaf omdat de fotograaf zelf op de foto staat. kan hij de foto niet zelf hebben gemaakt. De rechtbank volgt Stichting MHM hierin niet, [eiseres] heeft voldoende aannemelijk gemaakt dat die foto wel degelijk door de fotograaf is gemaakt, namelijk met een fotocamera die beschikt over een zelfontspanner. De fotograaf heeft de compositie bedacht, de camera ingesteld en de zelfontspanner geactiveerd;"
Een aanname in voordeel van eiser.
"4.3. In zijn algemeenheid merkt de rechtbank het volgende op. Tijdens de mondelinge behandeling is door de rechtbank aan de orde gesteld dat Stichting MHM haar verweren – kortgezegd – minimalistisch heeft ingekleed. Ter illustratie; de enkele stelling van Stichting MHM dat haar een beroep toekomt op de excepties genoemd in de artikelen 18c en 23 Aw omdat aan alle voorwaarden is voldaan, is onvoldoende. Van Stichting MHM mag worden verwacht dat zij zo’n standpunt concretiseert en preciseert."
Rechter passeert genoemde verweren.
"4.5. (…) heeft Stichting MHM als feit geponeerd dat de fotograaf de foto’s aan haar heeft geschonken. Tijdens de mondelinge behandeling heeft Stichting MHM op vragen van de rechtbank geantwoord dat zij die stelling niet kan onderbouwen. Sterker nog, Stichting MHM heeft erkend dat het aannemelijker is dat de betreffende 55 foto’s in haar bezit zijn gekomen ten gevolge van schenkingen door derden. Bevestiging voor laatstgenoemde lezing vindt de rechtbank in de categorisering die op de eigen website van Stichting MHM beschikbaar is. Bij de foto’s is vermeld dat die behoren tot de collecties: Door de Eeuwen Trouw, PPKM, [naam 5] of [naam 6]."
Triest dat de advocaat een onware stelling poneert waardoor een beroep op goeder trouw niet meer mogelijk is. Een rechtenschending dient verwijtbaar te zijn om als onrechtmatige handeling waarvoor je schadeplichtig bent aangemerkt te worden. Van een ANBI Stichting die met vrijwilligers en donaties werkt kan je niet verwachten dat zij bij aangeleverde foto’s uitgebreid onderzoek doet, bij anoniem uitgegeven foto's is de rechthebbende niet altijd te achterhalen.
"4.12. De rechtbank is van oordeel dat het beroep van Stichting MHM op de onderwijsexceptie niet slaagt. Deze exceptie komt immers enkel toe aan onderwijsinstellingen. Niet gesteld of gebleken is dat Stichting MHM is aan te merken als een onderwijsinstelling in de zin van artikel 16 Aw."
Rechter passeert dit verweer.
"4.13. Stichting MHM stelt dat de fotograaf gedurende zijn leven nimmer heeft verzocht om een financiële vergoeding. Zo’n zeven jaar na zijn overlijden is door [eiseres] voor het eerst verzocht om betaling van een vergoeding."
Interessante vraag is of de overleden fotograaf zou doen wat zijn erfgename nu doet. Juridisch is het antwoord echter irrelevant.
"4.21. De rechtbank overweegt over de schade het volgende. Dat de fotograaf ten tijde van het maken van de foto’s zich als professioneel fotograaf profileerde en heeft beoogd om zijn foto’s commercieel aan te bieden, is de rechtbank niet gebleken. Naar het oordeel van de rechtbank biedt de overgelegde tarievenlijst van de stichting BeeldAnoniem onvoldoende reële aanknopingspunten om tot een redelijke schadeberekening te komen. De rechtbank heeft bij dit oordeel ook de omstandigheid meegewogen dat de fotograaf tijdens zijn leven enkele malen heeft ingestemd met het gebruik door derden van door hem gemaakte foto’s. Hiervoor vroeg hij een financiële vergoeding. Ter zitting is dit punt uitdrukkelijk aan de orde gesteld. Door [eiseres] is benoemd dat zij niet meer weet welke bedragen zijn betaald, maar het ging wel om coulante bedragen. De rechtbank begrijpt deze opmerking aldus, dat het ging om beperkte vergoedingen."
"4.23. De rechtbank zal geen verdere verhoging toekennen vanwege het onvermeld laten van de naam van de fotograaf. De rechtbank oordeelt dat zo’n aanvullende vergoeding zijn grondslag vindt in artikel 25 Aw. De persoonlijkheidsrechten van artikel 25 Aw vererven niet en worden ook niet van rechtswege toegekend aan nabestaanden."
De rechter reduceert de gevorderde schadevergoeding van € 198.372,00 naar € 5.125,00. Van de oorspronkelijk claim blijft nog geen 3% over en dan verwacht je dat ieder zijn eigen proceskosten draagt. Gezien de vele kansloze verweren van de gedaagde partij begrijp ik dat de rechter toch de volledige proceskosten van € 9.946,88 toewijst. Met haar eigen proceskosten erbij opgeteld schat ik dat de stichting meer dan € 25.000,- kwijt is.
De rechter wijst de gevorderde rectificatie onder 3.1 F toe:
Rechtbank Gelderland 28 februari 2024, ECLI:NL:RBGEL:2024:919
Inbreuk auteursrecht op foto's. Museum heeft 55 foto's openbaargemaakt en verveelvoudigd. De rechtbank passeert de verweren van het museum. (…) Rechtbank maakt gebruik van haar schattingsbevoegdheid bij begroting omvang schadevergoeding. Toewijzing rectificatie op grond van 28 lid 10 Aw.
7 maart 2024 gepubliceerd