Rechtbank Amsterdam
Gemachtigde eisers stichting PICTORIGHT e.a.: mr. M.S. van der Jagt
Gemachtigde gedaagde META PLATFORMS IRELAND LTD.: mr. S.C. van Loon
Rechters: mr. R.H.C. Jongeneel, mr. S.P. Pompe en mr. L. Voetelink
"Pictoright is een auteursrechtenorganisatie; zij beheert de rechten van bij haar aangesloten makers van beelden, zoals architecten, beeldend kunstenaars en fotografen. Meta exploiteert twee social media platforms, te weten Facebook en Instagram. Deze zaak gaat over de vraag of Meta een licentie nodig heeft, zodat auteursrechthebbenden een passende vergoeding ontvangen voor het gebruik van hun werk op online platforms."
Partijen zijn het eens dat er een collectieve licentieovereenkomst moet komen maar zijn het niet eens over de prijs die daarvoor betaald moet worden. In dit tussenvonnis bepaalt de rechtbank de voortgang van de zaak:
"De rechtbank wenst eerst een toelichting van Meta te ontvangen op de methode die zij wil gebruiken om de economische waarde te berekenen van het gebruik van de werken van de makers die bij Pictoright zijn aangesloten. Verder is de rechtbank van plan een of meer deskundigen te benoemen. Nadat de deskundigen hebben gerapporteerd kunnen partijen verder onderhandelen over een licentie."
Uit het vonnis:
"3.2. Alle rechthebbenden die zich via een complete aansluiting bij Pictoright hebben aangesloten en alle rechthebbenden die zich sinds november 2021 via een collectieve aansluiting bij Pictoright hebben aangesloten hebben het beheer van onder meer het recht tot het verlenen van toestemming aan een "aanbieder van een onlinedienst voor het delen van inhoud" als bedoeld in art. 29c Aw aan Pictoright overgedragen. Daarnaast heeft Pictoright alle reeds collectief aangesloten beeldmakers een nieuw contract ter ondertekening toegestuurd. Dit nieuwe contract omvat ook het recht tot het verlenen van toestemming aan een "aanbieder van een onlinedienst voor het delen van inhoud".
Beeldmakers kunnen bij overdracht van een recht dat recht zelf niet meer uitoefenen. Zodra Pictoright een collectieve licentieovereenkomst heeft afgesloten met een platform is weergave op het platform rechtmatig. Gebruikers van het platform mogen de werken dan gratis uploaden naar het platform.
"6.15. Volgens Pictoright c.s. worden miljardenwinsten via platforms zoals YouTube en Facebook verdiend aan het vertonen van advertenties rondom auteursrechtelijk beschermd materiaal, zonder dat de makers van dat materiaal daarin meedelen. In de literatuur is dit bekend geworden als de "value gap". Art. 17 DSM-richtlijn en het daarop gebaseerde art. 29c Aw beogen dat de makers daarvoor een passende vergoeding ontvangen."
YouTube deelt advertentie-inkomsten met de makers van de filmpjes, YouTube verwijdert beschermd materiaal op eerste verzoek én houdt automatisch inbreuk makend materiaal tegen met een uploadfilter. Ook Facebook en Instagram verwijderen beelden op eerste verzoek en gebruiken een uploadfilter.
"7.2 (...) Nadat Pictoright 10 bestanden (Samples) aan Meta had verstrekt, heeft de Data Discovery van Meta uiteindelijk geleid tot een Sample Discovery Report, waarover partijen in september 2022 een bespreking hebben gehouden. Daarna heeft Meta Pictoright verzocht om mee te werken aan een uitgebreidere discovery, waartoe Pictoright meer bestanden zou moeten aanleveren. In oktober 2022 heeft Pictoright aan Meta laten weten hieraan niet te willen meewerken en dat zij de tool waarmee Meta de Data Discovery heeft verricht onbruikbaar acht, Meta heeft daarop in november 2022 geantwoord dat Data Discovery voor haar essentieel is en heeft in december 2022 geïnformeerd naar ‘next steps’. Pictoright heeft vervolgens in april 2023 een aanbod voor een licentie neergelegd, dat was gebaseerd op een bedrag van € 1,63 per gebruiker per platform, resulterend in een door Meta te betalen bedrag van € 27.462.500 per jaar. Daarover heeft in juni 2023 een ontmoeting plaatsgevonden. Meta heeft het voorstel van Pictoright niet aanvaard en heeft herhaald dat zij wilde weten “waar we het over hebben”."
"7.2 (...) Nadat Pictoright 10 bestanden (Samples) aan Meta had verstrekt, heeft de Data Discovery van Meta uiteindelijk geleid tot een Sample Discovery Report, waarover partijen in september 2022 een bespreking hebben gehouden. Daarna heeft Meta Pictoright verzocht om mee te werken aan een uitgebreidere discovery, waartoe Pictoright meer bestanden zou moeten aanleveren. In oktober 2022 heeft Pictoright aan Meta laten weten hieraan niet te willen meewerken en dat zij de tool waarmee Meta de Data Discovery heeft verricht onbruikbaar acht, Meta heeft daarop in november 2022 geantwoord dat Data Discovery voor haar essentieel is en heeft in december 2022 geïnformeerd naar ‘next steps’. Pictoright heeft vervolgens in april 2023 een aanbod voor een licentie neergelegd, dat was gebaseerd op een bedrag van € 1,63 per gebruiker per platform, resulterend in een door Meta te betalen bedrag van € 27.462.500 per jaar. Daarover heeft in juni 2023 een ontmoeting plaatsgevonden. Meta heeft het voorstel van Pictoright niet aanvaard en heeft herhaald dat zij wilde weten “waar we het over hebben”."
Het aanbod van Pictoright is voorbarig, Meta wil eerst weten hoe vaak foto's uit het Pictoright-reportoire gebruikt worden.
"7.5 (...) Volgens Meta moet een licentieovereenkomst zijn gebaseerd op de reële economische waarde van het gebruik van de betreffende rechten in het handelsverkeer. Om de economische waarde van het Pictoright-repertoire op haar platforms kunnen vaststellen is Data Discovery nodig. Pictoright heeft aan dat proces onvoldoende medewerking verleend, waardoor partijen niet verder zijn gekomen in de onderhandelingen. Vervolgens heeft Pictoright een eigen voorstel gedaan dat volgens Meta volledig ongefundeerd is en waarbij Meta 27 miljoen euro per jaar zou moeten gaan betalen zonder te weten waarvoor. Meta heeft dat voorstel niet geaccepteerd."
"7.16. Meta bestrijdt dat haar tool niet betrouwbaar is. In sommige gevallen heeft Meta juist meer resultaten gevonden dan Pictoright. Bovendien gaat het bij de door Pictoright gevonden resultaten in een aantal gevallen om zoekresultaten die niet inbreukmakend zijn, bijvoorbeeld omdat een werk door de maker zelf op zijn account is geüpload en hij daarmee dus aan Meta toestemming voor publicatie heeft gegeven."
"7.22. Het licentievoorstel van Pictoright is mede gebaseerd op de veronderstelling dat de verhouding tussen uploads door rechthebbenden en het werk van professionele makers 30-70% is. Pictoright gaat er verder van uit dat 5% van de relevante content onder een auteursrecht-exceptie valt."
"7.5 (...) Volgens Meta moet een licentieovereenkomst zijn gebaseerd op de reële economische waarde van het gebruik van de betreffende rechten in het handelsverkeer. Om de economische waarde van het Pictoright-repertoire op haar platforms kunnen vaststellen is Data Discovery nodig. Pictoright heeft aan dat proces onvoldoende medewerking verleend, waardoor partijen niet verder zijn gekomen in de onderhandelingen. Vervolgens heeft Pictoright een eigen voorstel gedaan dat volgens Meta volledig ongefundeerd is en waarbij Meta 27 miljoen euro per jaar zou moeten gaan betalen zonder te weten waarvoor. Meta heeft dat voorstel niet geaccepteerd."
"7.16. Meta bestrijdt dat haar tool niet betrouwbaar is. In sommige gevallen heeft Meta juist meer resultaten gevonden dan Pictoright. Bovendien gaat het bij de door Pictoright gevonden resultaten in een aantal gevallen om zoekresultaten die niet inbreukmakend zijn, bijvoorbeeld omdat een werk door de maker zelf op zijn account is geüpload en hij daarmee dus aan Meta toestemming voor publicatie heeft gegeven."
"7.22. Het licentievoorstel van Pictoright is mede gebaseerd op de veronderstelling dat de verhouding tussen uploads door rechthebbenden en het werk van professionele makers 30-70% is. Pictoright gaat er verder van uit dat 5% van de relevante content onder een auteursrecht-exceptie valt."
De rechtbank gaat er niet in mee dat 70% van de beelden gemaakt is door professionele makers en dat daarvan 95% onrechtmatig zou zijn geupload .
"7.36. (...) Meta stelt dat Pictoright ten tijde van haar eerste schrijven aan Meta in het geheel niet bevoegd was om haar leden te vertegenwoordigen in een overeenkomst met Meta. Ook nu heeft slechts een deel van haar aangeslotenen haar voldoende mandaat gegeven."
Niet alle aangeslotenen hebben het nieuwe contract, waarin het recht om een licentie te verlenen aan platforms als Meta overgedragen wordt aan Pictoright, ondertekend. Daarnaast kunnen aangeslotenen hun werk uitgeven via andere partijen. Bijvoorbeeld DPG Media en Media huis Nederland die op hun beurt ook licentie-overeenkomsten met aanbieders als bedoeld in art. 29c Aw proberen af te sluiten.
"8.1. (...) Bovendien hebben de eisers 2 tot en met 4 niet langer het recht om hun auteursrechten te handhaven, omdat zij Pictoright een exclusieve licentie hebben verleend om namens hen hun rechten uit te oefenen en te handhaven, aldus Meta."
Persoonlijk plaats ik twijfels of Pictoright een exclusieve licentie heeft en denk ik dat de aangeslotenen hun werk vaak via meerdere partijen aanbieden. Verder lijkt het mij een uitermate slechte zaak als individuele makers hun rechten niet meer kunnen uitoefenen op platforms als Facebook en Instagram doordat beheerorganisaties collectieve overeenkomsten hebben afgesloten.
"8.1. (...) Bovendien hebben de eisers 2 tot en met 4 niet langer het recht om hun auteursrechten te handhaven, omdat zij Pictoright een exclusieve licentie hebben verleend om namens hen hun rechten uit te oefenen en te handhaven, aldus Meta."
Persoonlijk plaats ik twijfels of Pictoright een exclusieve licentie heeft en denk ik dat de aangeslotenen hun werk vaak via meerdere partijen aanbieden. Verder lijkt het mij een uitermate slechte zaak als individuele makers hun rechten niet meer kunnen uitoefenen op platforms als Facebook en Instagram doordat beheerorganisaties collectieve overeenkomsten hebben afgesloten.
De rechtbank gaat deskundigen aanstellen en op basis daarvan zal er eerst verder onderhandeld worden.
"Dit betekent volgens de rechtbank ook dat Meta vanaf het begin van invoering van deze wet, juni 2021, een passende vergoeding moet betalen aan de makers die Pictoright vertegenwoordigt.".
29 november 2024 gepubliceerd