Rechtbank Arnhem
Gemachtigden eisers SP Networks B.V. & René Hendriks: mrs. I.M.C.A. Reinders Folmer en K.M. van Boven
Gemachtigde gedaagden ONWISE B.V. & werknemer: mr. R.H.P. van de Venne
Rechter: mr. M.D.R. Joppe
In dit geschil is nog niks beslist.
Het zou rampzalig zijn, niet alleen voor gedaagden, als de rechter oordeelt dat een nieuwsfeed insluiten op een website onrechtmatig is. Daarom ga ik mijn uiterste best doen om uit te leggen dat een feed rechtmatig is als de bronwebsite geen maatregelen heeft genomen om te voorkomen dat de content opgehaald wordt.
Het zou rampzalig zijn, niet alleen voor gedaagden, als de rechter oordeelt dat een nieuwsfeed insluiten op een website onrechtmatig is. Daarom ga ik mijn uiterste best doen om uit te leggen dat een feed rechtmatig is als de bronwebsite geen maatregelen heeft genomen om te voorkomen dat de content opgehaald wordt.
De termen hyperlinken en embedden
Hyperlinken = een voor de bezoeker volgbare verwijzing naar een andere webpagina. Meestal gewoon een link genoemd of een klikbare verwijzing.
Embedden = insluiten. In jurisprudentie ook wel framen genoemd. Nederlandse juristen gebruiken de term embedden voor hotlinken. Hotlinken is het insluiten van een afbeelding vanaf de bronserver, een nauwer begrip dan embedden.
De nationale wet
Volgens art. 1 Aw heeft de maker het exclusieve recht op openbaar maken en verveelvoudigen. Met hotlinken schend je volgens de auteurswet dat recht niet: De afbeelding is al openbaar gemaakt en je kopieert het bestand niet als je het rechtstreeks van de bronserver inlaadt. Voor de bezoeker is niet te zien of de afbeelding afkomstig is van de bronserver of een andere server. Dat inladen via de eigen server wél een inbreuk is en via de bronserver niet valt moeilijk uit te leggen.
Ik pleit ervoor om art. 14 Aw uit te breiden met dat het vastleggen (insluiten) van een werk op een webpagina een verveelvoudiging is. Dan is framen zonder toestemming onrechtmatig, ongeacht van welke server het werk afkomstig is.
EU-jurisprudentie
EU-recht maakt dat onderscheid tussen openbaar maken en verveelvoudigen niet meer. De vraag die tegenwoordig centraal staat is of met de mededeling een nieuw publiek wordt bereikt.
Sinds het Svensson-arrest (2014) geldt dat je content mag framen (insluiten, tonen) in combinatie met een hyperlink naar de bronpublicatie. Er wordt geen nieuw publiek bereikt, je mag er vanuit gaan dat de bronpublicatie iedereen met een internetaansluiting wil bereiken en blij is met elke hyperlink. Nederlandse juristen beweren dat het framen via de bronserver dient te gebeuren. Ik ben dat niet tegengekomen in het arrest en mijn inziens is een screenshot of het bestand downloaden en insluiten vanaf je eigen server eveneens toegestaan, zolang je maar hyperlinkt naar de bronpublicatie.
Uit het Renckhoff-arrest (2018) zou je kunnen afleiden dat hotlinken mag, en down- en uploaden niet. Bij de foto van Cordoba ontbrak echter de hyperlink en dan wordt er nieuw publiek bereikt.
Sinds het Bild-Kunst-arrest (2021) geldt dat rechthebbenden maatregelen moeten nemen als ze niet willen dat content opgehaald wordt. Je mag er vanuit gaan dat je toestemming hebt als een server een opgevraagd bestand verstrekt. Ik pleit ervoor om art. 14 Aw uit te breiden met dat het opvragen en verkrijgen van een bestand rechtmatig is als de server daar niet tegen beveiligd is.
Verwarring in Nederland
In de zaak van het embedded ei (2020) oordeelde de rechter dat hotlinken onrechtmatig is. Mijn inziens correct omdat een hyperlink naar de bron ontbrak en dan wordt er een nieuw publiek bereikt. Nogal wat juristen menen dat de rechter het fout had. Advocaat-generaal Szpunar concludeert datzelfde jaar nog dat hotlinken zonder toestemming of hyperlink inderdaad onrechtmatig is. Sommige juristen blijven desondanks tot op de dag van vandaag volhouden dat je mag hotlinken en gebruiken daar de veel bredere term embedden voor. En erger, ze beweren dat framen via de eigen server in combinatie met een hyperlink onrechtmatig is. Als dat zo zou zijn schenden partijen als Google, Pinterest en Twitter op grote schaal rechten want zij laden beelden in via eigen servers.
De controverse samengevat
- Onze auteurswet gaat uit van openbaar maken en verveelvoudigen. Een reeds openbaar online staande foto inladen vanaf de bronserver levert geen schending van recht op omdat er fysiek niks verveelvoudigd wordt.
- Bij EU-recht staat de vraag centraal of er een nieuw publiek wordt bereikt. Een reeds openbaar online staande foto hergebruiken met een hyperlink naar de bron levert geen schending van recht op. Het geldt als een mededeling aan bestaand publiek.
- Juristen lijken het verschil tussen een hotlink en een hyperlink niet te kennen en gebruiken voor beide begrippen de term embedden.
Tot zover mijn uitleg, terug naar de uitspraak.
Van de duizend aangetroffen foto's werd een deel, te weten 472 stuks, ingeladen via de eigen server. Op die server staan dus gekopieerde bestanden en dat is volgens eisers onrechtmatig. Bij alle foto's staat echter een hyperlink naar de bron en volgens EU-recht wordt er dan geen nieuw publiek bereikt.
"2.4. Verschillende persfotografen hebben zich exclusief bij SP Networks en [eiser 2] aangesloten."
Ik ben benieuwd of er bewijs van exclusiviteit is overlegd.
"2.5. Bij SP Networks zijn vijftien persfotografen (met inbegrip van [gedaagde 2]* ) aangesloten. Bij [ eiser 2] zijn, naast hemzelf, tien persfotografen aangesloten.".
De overlegde machtigingen zijn met terugwerkende kracht en de vraag is of ze niet pas zijn opgemaakt nadat gedaagden daarom vroegen. Uit de tekst van de machtigingen kan ik niet opmaken of eisers een exclusieve licentie hebben.
"2.5. Bij SP Networks zijn vijftien persfotografen (met inbegrip van [
De overlegde machtigingen zijn met terugwerkende kracht en de vraag is of ze niet pas zijn opgemaakt nadat gedaagden daarom vroegen. Uit de tekst van de machtigingen kan ik niet opmaken of eisers een exclusieve licentie hebben.
"2.7. (...) Foto’s zijn ingeladen via embedded hyperlinks (het gaat dan om zo’n duizend foto’s), maar ook zijn foto’s ingeladen vanaf de eigen webserver van Onwise. In het laatste geval gaat het om 82 foto’s gemaakt door fotografen aangesloten bij SP Networks en om 390 foto’s van fotografen die zijn aangesloten bij [eiser 2] ."
Een deel van de gepubliceerde foto's komt vanaf de servers van eisers, een deel via de server van Onwise. Voor bezoekers is dat verschil niet waarneembaar.
"4.1 (...) De beheerders van de website <www.denhaag-regionaal.nl> hebben zelf geen menselijke arbeid verricht ten aanzien van deze nieuwsberichten. Deze nieuwsberichten werden namelijk, met gebruikmaking van een geautomatiseerd systeem, 1-op-1 overgenomen van de websites: <www.regio15.nl>, <www.district8.net> en <www.ad.nl>."
Bij het automatisch overnemen van content middels een feed is het gebruikelijk dat foto's terecht komen op de server: Een kleiner bestand om sneller te kunnen inladen: Een kopie om niet afhankelijk te zijn van de bronserver: Tijdelijk (in cache) om niet opnieuw te hoeven inladen. Dat levert geen schending op volgens art. 13a Aw, 16c Aw en/of 6:196c BW.
"4.2 (...) Vast staat dat foto’s, afkomstig van de websites <www.regio15.nl> en <www.district8.net>, eerst zijn gekopieerd naar de eigen webserver van <www.denhaag-regionaal.nl> en vanaf die webserver werden ingeladen. De rechtbank overweegt dat in laatstbedoelde situatie sprake is van handelingen die, onder de Auteurswet (hierna: Aw), kwalificeren als verveelvoudiging respectievelijk openbaarmaking."
"4.2 (...) Vast staat dat foto’s, afkomstig van de websites <www.regio15.nl> en <www.district8.net>, eerst zijn gekopieerd naar de eigen webserver van <www.denhaag-regionaal.nl> en vanaf die webserver werden ingeladen. De rechtbank overweegt dat in laatstbedoelde situatie sprake is van handelingen die, onder de Auteurswet (hierna: Aw), kwalificeren als verveelvoudiging respectievelijk openbaarmaking."
Het zijn geen menselijke handelingen, het betreft een automatisch proces, zie punt 4.1.
Daarbij prevaleert EU-recht boven nationaal recht en de vraag die hier beantwoord moet worden is of er een nieuw publiek wordt bereikt. Dat is niet het geval, de foto's worden getoond met een hyperlink naar de bronwebsite en dat geldt als een mededeling aan bestaand publiek.
"4.8 (...) Tijdens de mondelinge behandeling heeft de rechtbank, mede vanwege het door Onwise c.s. in de conclusie van antwoord ingenomen standpunt, de vraag aan de orde gesteld op welke grond SP Networks en [eiser 2] de verschillende persfotografen, die bij ieder van hen zijn aangesloten, vertegenwoordigen. SP Networks c.s. heeft zich onweersproken op het standpunt gesteld dat sprake is van middellijke vertegenwoordiging op basis van lastgeving."
Eisers lijken zich te beroepen op het uitstapje naar Zwitsers recht van de rechter bij deze uitspraak.
"4.9. De rechtbank overweegt als volgt. De bevoegdheid tot handhaving van het auteursrecht komt, in beginsel, toe aan de auteursrechthebbende zelf. Dit geldt ook voor de schadevergoedingsvordering die is gebaseerd op een auteursrechtinbreuk. Onder de voorwaarde genoemd in artikel 27a lid 2 Aw komt laatstgenoemde vordering ook toe aan een licentienemer."
"4.8 (...) Tijdens de mondelinge behandeling heeft de rechtbank, mede vanwege het door Onwise c.s. in de conclusie van antwoord ingenomen standpunt, de vraag aan de orde gesteld op welke grond SP Networks en [eiser 2] de verschillende persfotografen, die bij ieder van hen zijn aangesloten, vertegenwoordigen. SP Networks c.s. heeft zich onweersproken op het standpunt gesteld dat sprake is van middellijke vertegenwoordiging op basis van lastgeving."
Eisers lijken zich te beroepen op het uitstapje naar Zwitsers recht van de rechter bij deze uitspraak.
"4.9. De rechtbank overweegt als volgt. De bevoegdheid tot handhaving van het auteursrecht komt, in beginsel, toe aan de auteursrechthebbende zelf. Dit geldt ook voor de schadevergoedingsvordering die is gebaseerd op een auteursrechtinbreuk. Onder de voorwaarde genoemd in artikel 27a lid 2 Aw komt laatstgenoemde vordering ook toe aan een licentienemer."
Zonder exclusieve licentie kun je geen aanspraak maken op een deel van de schadevergoeding wegens het mislopen van inkomsten omdat de inbreukmaker elders een licentie had kunnen verkrijgen. Mijn inziens kun je mét een exclusieve licentie aanspraak maken op een deel van de schadevergoeding en kun je de vordering alleen namens of mede namens de rechthebbende instellen.
"4.10. (...) De rechtbank oordeelt dat uit de machtigingen die SP Networks c.s. in het geding heeft gebracht niet blijkt dat zij bevoegd is om de persfotografen in eigen naam te vertegenwoordigen. (...) zal SP Networks c.s. in de gelegenheid worden gesteld gegevens met betrekking tot de overeenkomsten van lastgeving te completeren door die ontbrekende gegevens alsnog in het geding te brengen. (...) dient SP Networks c.s. bovendien, per gestelde inbreuk (82 inbreuken in geval van SP Networks, respectievelijk 390 inbreuken bij [eiser 2] ), te concretiseren aan welke persfotograaf de op een inbreuk gebaseerde schadevordering toekomt."
De rechter geeft eisers 'huiswerk' op en houdt iedere verdere beslissing aan.
Mijn oordeel is dat Onwise c.s. geen rechten schendt van eisers
Als eisers niet willen dat hun foto's embed worden met een hyperlink hadden zij daar maatregelen op de server tegen moeten treffen. Bijkomend voordeel daarvan is dat hun foto's dan ook niet verschijnen bij Google afbeeldingenzoeker waar argeloze gebruikers ze kunnen oppikken.
Mijn oordeel is dat eisers niet op eigen naam schade mogen vorderen
Van René Hendriks ken ik vier uitspraken waar hij, en/of zijn B.V., op eigen naam schade vorderde en waarbij vermoedelijk zonder bewijs is aangenomen dat ze daarvoor gerechtigd zijn.
Opmerkelijk dat de rechter eisers in de gelegenheid stelt om alsnog bewijs van lastgeving op eigen naam te leveren. Ik kan me niet voorstellen dat de fotografen opdracht gegeven hebben deze procedure te voeren en tegelijkertijd afstand gedaan hebben van hun recht op schadevergoeding. Ik vraag me zelfs af of de rechthebbenden überhaupt weten dat eisers op eigen naam schadevergoedingen vorderen voor hergebruik van hun foto's. Bovendien moet bewijs op eerste verzoek overlegd worden.
Wel buitengewoon fijn dat de rechter nog niets beslist heeft én de uitspraak publiceert...
* Ik heb aangenomen dat een aantal maal [gedaagde 2] foutief is vermeld, dat daar [eiser 2] had moeten staan.
Rechtbank Gelderland 1 mei 2024, ECLI:NL:RBGEL:2024:2555
Inbreuk op auteursrechten persfotografen. Beroep op beperkingen auteursrecht: persexceptie (artikel 15 Aw) en citaatrecht (artikel 15a Aw) afgewezen. Rechtbank stelt uitgangspunten vast ter begroting van schade (basis licentievergoeidng en toepassing van staffelkorting). Eisers in staat gesteld om procesdossier te completeren ter zake van lastgevingsovereenkomsten en de vraag of in concrete gevallen bevoegdheid bestaat voor middellijke vertegenwoordiging.
* Ik heb aangenomen dat een aantal maal [gedaagde 2] foutief is vermeld, dat daar [eiser 2] had moeten staan.
Rechtbank Gelderland 1 mei 2024, ECLI:NL:RBGEL:2024:2555
Inbreuk op auteursrechten persfotografen. Beroep op beperkingen auteursrecht: persexceptie (artikel 15 Aw) en citaatrecht (artikel 15a Aw) afgewezen. Rechtbank stelt uitgangspunten vast ter begroting van schade (basis licentievergoeidng en toepassing van staffelkorting). Eisers in staat gesteld om procesdossier te completeren ter zake van lastgevingsovereenkomsten en de vraag of in concrete gevallen bevoegdheid bestaat voor middellijke vertegenwoordiging.
13 mei 2024 gepubliceerd
Bijgewerkt 13 juni 2024