18 december 2024

Vrijbrief voor de copyrightmaffia

ECLI:NL:RBZWB:2024:9224
Rechtbank Breda
Gemachtigde eiser Roel Dijkstra: mr. R.M. Mijnsbergen (of toch Kitty van Boven?), advocaten te Uitgeest
Gemachtigde gedaagde stichting: geanonimiseerd
Rechter: mr. Römers

Een van de foto's uit de in opdracht gemaakte serie
In coronatijd heeft een 16-jarige onderneemster gratis frietjes uitgedeeld aan collega-winkeliers als warm gebaar in moeilijke tijden. Van haar actie zijn, in opdracht, foto's gemaakt en zij heeft de foto's van de fotograaf gekregen om te gebruiken op haar website. Roel Dijkstra, niet bekend is of hij de foto's zelf heeft geschoten of een van zijn werknemers, heeft twintig foto's uit de serie gepubliceerd op zijn website. Onbeschermd, iedereen kan de foto's uit zijn archief in groot formaat en zonder watermerk downloaden.
Het meisje heeft één van de foto's verstrekt aan een stichting die haar, in de moeilijke coronatijd, in het zonnetje wilde zetten. Deze stichting werd aangeschreven door de beruchte auteursrechtenadvocaat Kitty van Boven.

Ik vond het arrest over een portret van Mutsaerts zo slecht dat ik een cassatieverzoek in belang der wet heb gedaan. Het portretrecht zou volgens Hof Arnhem-Leeuwarden niet gelden voor digitaal gebruik. Het betreffende wetsartikel stamt uit 1912, de woorden nieuwsblad en tijdschrift betekenen volgens mij vandaag de dag nieuwssite en blog. De kantonrechter van deze zaak neemt tot mijn afgrijzen de conclusie van Hof Arnhem-Leeuwarden over, dat het portretrecht niet geldt voor digitaal gebruik...


Kanttekeningen bij de uitspraak:

"2.3 (...) De betreffende Foto waar het in deze zaak om draait is niet bij het interview gepubliceerd. De Foto is wel opgenomen in de beeldbank van [eiser] ."
De opdrachtgever heeft de bewuste foto niet gebruikt. Roel Dijkstra heeft de foto als eerste openbaar gemaakt door de foto onbeschermd op internet te publiceren. Daarmee overtreedt hij artikel 20 van de auteurswet.

"4.5. De kantonrechter is met de BIZ van oordeel dat sprake is van een in opdracht gemaakt portret in de zin van artikel 19 lid 4 Aw. Ook vindt de kantonrechter het voldoende aannemelijk dat de geportretteerde ( [naam] ) aan de BIZ toestemming heeft gegeven om de Foto te gebruiken. [eiser] stelt echter dat aan de overige voorwaarden van artikel 19 lid 3 Aw niet is voldaan omdat een richtlijnconforme uitleg meebrengt dat digitaal gebruik van een portretfoto op Facebook niet onder het bereik van artikel 19 lid 3 Aw valt. [eiser] heeft dit terecht opgeworpen en de kantonrechter zal dat hierna toelichten."
De toelichting komt overeen met die van het arrest Mutsaerts. Zie mijn kanttekeningen aldaar.

"4.11. Het is in dit soort zaken gebruikelijk en de kantonrechter acht het ook redelijk om voor de begroting van de schade aan te sluiten bij de kosten die [eiser] normaal gesproken in rekening brengt als de Foto via zijn website zou zijn verkregen. [eiser] stelt onder verwijzing naar overgelegde facturen (productie 6 bij dagvaarding) dat hij voor een licentievergoeding voor een foto met naamsvermelding een tarief van € 350,00 per jaar en voor het gebruik van een foto zonder naamsvermelding een tarief van € 700,00 per jaar hanteert. [eiser] vordert bij wijze van schadevergoeding het gemiddelde van deze twee tarieven. De kantonrechter vindt dat [eiser] voldoende heeft onderbouwd wat de gebruikelijke tarieven zijn die hij hanteert en daarmee heeft [eiser] ook de begroting van zijn voldoende onderbouwd."
Voor de begroting van de schade moet gekeken worden naar wat er betaald is voor de opdracht. Voor hergebruik van een foto uit een betaalde serie wordt normaliter slechts een fractie van de oorspronkelijke prijs betaald. Dat Roel Dijkstra beschikt over facturen met idioot hoge tarieven is niet vreemd gezien zijn 'staat van dienst'. Bovendien is onbekend of Dijkstra de foto's zelf geschoten heeft, en alleen de fysieke maker heeft recht op naamsvermelding.

"4.12. De kantonrechter begrijpt dat dit voor de BIZ een flink bedrag is, maar het staat een partij die schade heeft geleden nou eenmaal vrij om vergoeding daarvan te verlangen. Dat sprake zou zijn van een verdienmodel en een claimcultuur binnen het auteursrecht, zoals de BIZ nog heeft aangevoerd, kan niet tot een ander oordeel leiden. Het klopt dat de laatste jaren sprake is van een toename van het aantal schadeclaims van fotografen wegens schending van auteursrechten. Dat is ten dele ook verklaarbaar door het digitale tijdperk waarin we leven. Fotografen proberen met hun werk, onder andere door middel van licentievergoedingen, een inkomen te genereren en internet en social media - waarop dagelijks enorme hoeveelheden foto’s worden geplaatst en gedeeld - maken dat lastiger. Omdat het auteursrecht de exploitatie van werk beschermt en een onrechtmatige inbreuk tot schadeplichtigheid van de inbreukmaker leidt, staat een fotograaf volledig in zijn recht wanneer hij in een procedure vergoeding van schade vordert. Hoe vervelend dat ook is voor degene die onbewust inbreuk heeft gemaakt op een auteursrecht, dat is nu eenmaal hoe het wettelijke systeem ter bescherming van intellectuele eigendomsrechten werkt."
Ik vind dat de kantonrechter de wet fout interpreteert. Degene die onbewust inbreuk heeft gemaakt zonder enig winstoogmerk handelt niet onrechtmatig volgens artikel 13.1 handhavingsrichtlijn 2004/48/EG. Alleen de verwijtbare inbreuk is te kwalificeren als een onrechtmatige daad waarvoor men schadeplichtig is.

De kantonrechter veroordeelt de stichting om € 1.724,74 aan Roel Dijkstra te betalen.
Een stevig bedrag, daarbovenop komt dan nog alle stress en tijd voor de vrijwilligers van de stichting.

Ik heb mijn woede proberen in te houden. Lukt niet helemaal. Hoe moet de burger in hemelsnaam zijn recht halen als rechters kunnen doen en laten wat ze willen? Als rechters alleen gecorrigeerd kunnen worden door een hogere rechter? Wat gezien de kosten onhaalbaar is en in dit geval ook niet mogelijk omdat de drempelwaarde voor hoger beroep niet gehaald wordt...


Rechtbank Zeeland-West-Brabant 18 december 2024, ECLI:NL:RBZWB:2024:9224
Auteursrechtinbreuk. Schadevergoeidng. Geen sprake van uitzonderingssituatie ex artikel 19 lid 3 Auteurswet.

28 januari 2025 gepubliceerd
29 januari 2025 bijgewerkt